Gõ “Hoàng Nam Tiến” trên Google, sẽ thấy hơn 115 triệu kết quả. Tên anh từ lâu đã quá quen thuộc với cộng đồng công nghệ, khởi nghiệp, giáo dục… Đặc biệt, với bao thế hệ người FPT. Nhưng phía sau những danh xưng lớn lao, là một con người sống tận hiến. Anh vừa lặng lẽ rời xa cõi tạm. Bài viết là một lát cắt ký ức – về cuộc đời, sự nghiệp và tinh thần của anh – người đã góp phần định hình FPT suốt hơn ba thập kỷ.
Nếu FPT là một vũ trụ, anh Hoàng Nam Tiến hẳn là một trong những hành tinh rực rỡ nhất. Anh vừa viết hay, diễn thuyết giỏi, vừa có tài kinh doanh thượng thừa. Anh Tiến mang một năng lực đặc biệt – tỏa sáng trên mọi sân khấu mà anh xuất hiện.
Nhiều người biết anh qua các talkshow, gameshow truyền hình, podcast… trong vai trò khách mời, giám khảo, những buổi diễn thuyết ngẫu hứng mà bài bản lạ lùng. Có người chỉ tình cờ lướt qua một video anh Tiến nói về AI, về start-up, về cách lãnh đạo – và lập tức bị mê hoặc. Anh yêu bóng đá, yêu ẩm thực, yêu trải nghiệm và cũng không ngại chia sẻ về những niềm yêu ấy.
Những cuốn sách của anh thu hút hàng trăm nghìn độc giả. Báo chí ví anh như “chiến thần bán sách” nhờ sức hút đặc biệt trong các phiên livestream. Cộng đồng độc giả đánh giá cao tính thiết thực và nhân văn trong các ấn phẩm của anh. Ở anh, cái hay luôn đi cùng cái thật. Cái hài hước chưa bao giờ tách rời tinh thần học thuật.
Còn ở FPT, anh đã góp phần đưa phân phối FPT lên số 1 thị trường Việt Nam, biến FPT Software thành doanh nghiệp phần mềm số 1 của đất nước, vươn ra toàn cầu, rồi đưa FPT Telecom bứt tốc giữa thời điểm khó khăn nhất – Covid-19. Anh là thành viên Hội đồng sáng lập FPT – một trong 13 người trung kiên nhất, luôn đoàn kết vì một FPT trường tồn và phát triển. “Tay chơi STCo” – Viện sĩ STCo đời đầu cũng đã đóng góp cho kho tàng văn hóa FPT biết bao dấu ấn bất hủ.
Anh truyền cảm hứng bằng cả trí tuệ lẫn sự hài hước, khi vừa có thể trò chuyện hàng giờ về máy tính lượng tử vừa chiêm nghiệm về cách nấu một nồi cá kho sao cho đúng điệu.
Với người trẻ, anh dám nói điều họ chưa dám nghĩ. Với đồng nghiệp, anh dám nhận trách nhiệm khi chưa ai dám xung phong. Với FPT, anh là một phần lịch sử – của những bước ngoặt lớn và những cuộc cách mạng đích thực.
Anh Hoàng Nam Tiến là con út trong gia đình trí thức – cách mạng nổi tiếng. Bố anh là Thiếu tướng Hoàng Đan (1928-2003) – người từng giữ nhiều trọng trách và được xem là một trong những vị tướng tiêu biểu của Quân đội Nhân dân Việt Nam. Mẹ anh – bà Nguyễn Thị An Vinh (1933-2022) – là đại biểu Quốc hội nhiều khóa, một trong những phụ nữ hiếm hoi thời ấy làm việc ở cấp trung ương và có ảnh hưởng xã hội lớn.
Anh từng kể, trong gia đình, bố dạy anh tinh thần chiến đấu, mẹ rèn cho anh sự mạch lạc và khả năng diễn đạt thuyết phục. Hai chất liệu tưởng như đối lập ấy lại dung hòa hoàn hảo trong con người anh: một người không ngại ra trận, và khi nói thì ai cũng muốn lắng nghe đến cùng.
Hoàng Nam Tiến khởi nghiệp khá sớm, từ năm 10 tuổi, bằng… đá. Anh mượn tủ lạnh của mẹ để làm đá rồi chia từng hộp đi bán – một kiểu “khởi nghiệp vi mô” vô cùng “Hà Nội”. Không vốn, không cổ đông, chỉ có ý tưởng và sự… lì lợm.
Là lớp trưởng lớp Chuyên Toán trường Hà Nội – Amsterdam, nhưng tốt nghiệp phổ thông, anh thi trượt đại học. Đã trượt thì phải làm lại – nhưng trước đó, anh từng có ý định… đi học làm phi công. Có lẽ nếu hôm ấy anh chọn học lái máy bay, FPT đã mất đi một công thần. Còn ngành hàng không Việt Nam, biết đâu đã có thêm một cơ trưởng đam mê công nghệ.
Sau cùng, anh đậu Đại học Bách khoa Hà Nội – ngành Tin học, rồi chính thức gia nhập FPT năm 1993. Câu chuyện trong một buổi họp kinh doanh vài tháng sau đó đã thành giai thoại đến tận bây giờ: khi đang ngồi dự thính góp ý, anh đứng dậy phản biện rồi “bốc” quá mà kết luận: “Các anh ng* bỏ **!”. Anh Trương Gia Bình hơi giật mình nhưng quay sang hỏi nhẹ: “Chú nói anh dốt thì chú có làm được không?”. Vào thế “đâm lao phải theo lao”, anh Tiến gật đầu “tất nhiên làm được”. May mà anh làm được, và làm tốt. Và cũng từ đó, hành trình “Tiến hóa” bắt đầu.
Chỉ hai năm sau, anh Hoàng Nam Tiến đã được bổ nhiệm Phó Giám đốc Trung tâm Phân phối Máy tính FDC. Ở tuổi 26, anh giữ vị trí Trưởng phòng Kinh doanh FPT Hà Nội. Năm 2002, anh khai sinh thương hiệu máy tính Elead – sản phẩm “made by FPT” đầu tiên trong lĩnh vực phần cứng, đánh dấu khát vọng tạo dựng thương hiệu Việt trên thị trường công nghệ.
Năm 2003, anh chính thức được bổ nhiệm Tổng Giám đốc Công ty Phân phối FPT. Tháng 10/2003, tại Hội nghị lãnh đạo FPT mang tên “Thách thức 1B”, khi Tập đoàn nêu mục tiêu doanh số 400 triệu USD vào năm 2008, anh Tiến tuyên bố chắc nịch: “Rất khả thi!”. Ngay sau đó, Công ty Phân phối FPT bắt đầu hai hướng đi đột phá: mở hàng loạt showroom, trung tâm trải nghiệm sản phẩm, và trở thành nhà phân phối đầu tiên tại Việt Nam của các thương hiệu công nghệ hàng đầu thế giới.
Chỉ ba năm sau, khi FPT niêm yết trên sàn chứng khoán TP HCM (13/12/2006), anh – cùng nhiều đồng đội đời đầu – chạm mốc sở hữu 1 triệu USD. Nhưng anh lại chọn lúc rực rỡ nhất để… xin nghỉ việc đi học, với niềm tin: muốn vươn xa thì phải lùi lại một bước để nhìn rộng hơn.
Trở lại sau thời gian học tập, anh lập tức chứng minh được tầm vóc: năm 2008, Công ty Phân phối FPT dưới sự điều hành của anh đạt 700 triệu USD doanh thu, chiếm 68% tổng doanh thu toàn Tập đoàn, góp phần đưa FPT lần đầu tiên trong lịch sử vượt mốc 1 tỷ USD.
Năm 2012, anh Tiến được giao trọng trách mới: Chủ tịch FPT Software – thời điểm đơn vị đang cần “lột xác” để hiện thực hóa chiến lược toàn cầu hóa của Tập đoàn. Dưới sự dẫn dắt của anh, FPT Software tái cấu trúc toàn diện theo mô hình FSU (FPT Software Unit) – một bước chuyển lớn về cách vận hành, phân quyền và chuyên môn hóa theo nhóm ngành hàng – từ đó nhanh chóng quay trở lại tốc độ tăng trưởng trên 30%/năm.
Không dừng lại ở cơ cấu, anh đẩy mạnh đầu tư vào công nghệ và – quan trọng nhất – thay đổi tư duy của người FPT Software. Anh thường nói: “Chúng ta phải chứng minh được rằng có thể sống đàng hoàng, sống sung túc bằng nghề của mình – nghề làm phần mềm”. Chính niềm tin ấy đã giúp các kỹ sư phần mềm FPT tự tin bước ra thế giới, đứng cạnh các đối thủ lớn.
Tinh thần “đã làm là làm lớn, đã đánh là đánh lớn” theo anh từ những ngày đầu. Anh không giấu cảm hứng từ chiến lược đánh du kích, đánh tổng lực của Quân đội Nhân dân Việt Nam trong chống Pháp, chống Mỹ – áp dụng vào từng chiến dịch mở thị trường mới, từng hợp đồng trăm triệu USD mà anh cùng đội ngũ theo đuổi đến cùng.
Dưới thời anh, hợp đồng 100 triệu USD đầu tiên được ký kết với khách hàng Đức innogy SE (2018), sau đó là dự án C99 với khách hàng Mỹ – nơi đội ngũ FPT tăng quân số hơn 500 người chỉ trong vài tháng, và lần đầu tiên có một khách hàng mang về doanh thu 100 triệu USD mỗi năm.
Đến năm 2023, trên nền tảng vững chắc mà anh để lại, FPT Software chính thức trở thành doanh nghiệp công nghệ Việt Nam đầu tiên đạt 1 tỷ USD doanh thu từ xuất khẩu dịch vụ CNTT.
Tháng 3/2020, khi được luân chuyển sang FPT Telecom giữa lúc đại dịch bắt đầu lan rộng, anh Tiến chỉ nói một câu ngắn gọn: “Sẵn sàng”. Không ngồi họp dài hay làm chiến lược trên giấy, anh bắt tay vào việc theo đúng cách của mình – xắn tay áo, đi chi nhánh, gặp từng người.
Suốt 3 năm làm Chủ tịch, anh không chỉ điều hành từ văn phòng Hà Nội mà rong ruổi khắp các tỉnh, từ Tây Bắc tới đồng bằng, từ miền Trung nắng gió đến miền Tây sông nước. Nơi đâu có anh em FPT Telecom, nơi đó có anh Tiến đến, bắt tay, hỏi han, góp vài câu chuyện rồi để lại một cái ôm, một lời hẹn. “Anh em cố gắng, thu nhập sẽ phải tăng”. Anh đã giữ lời hẹn đó.
Kết quả kinh doanh trong thời gian anh nắm vị trí Chủ tịch là những con số biết nói: doanh thu tăng hơn 3.200 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế chạm mốc hơn 2.250 tỷ, tổng điểm giao dịch tăng gần 20%, và đặc biệt, thu nhập trung bình của cán bộ nhân viên cũng tăng theo đúng cam kết.
Anh là vị Chủ tịch hiếm hoi của một công ty lớn livestream bán hàng. Một buổi phát trực tiếp tưởng như đơn giản đã thu hút hơn 22.000 lượt xem, gần 10.000 lượt tương tác và mang về hơn 25 hợp đồng. Với anh, “chiến đấu” là không phân biệt vai trò, và kinh doanh cũng cần có cảm xúc.
Nhưng có lẽ, trong số vô vàn con số đạt được cùng nhà Viễn thông, con số ấn tượng nhất là mức thù lao mà anh Tiến nhận khi làm Chủ tịch. Một con số vô cùng khiêm tốn so với những gì anh đã cống hiến, xuất phát từ tinh thần tự nguyện, và là lựa chọn của anh. Với anh, cống hiến không cần tính bằng tiền. Còn phần thưởng lớn nhất, có lẽ là tình cảm của anh em mọi miền.
Khi hoàn thành nhiệm kỳ Chủ tịch FPT Telecom vào tháng 4/2023, anh Hoàng Nam Tiến chuyển sang giữ chức Phó Chủ tịch Hội đồng trường Trường Đại học FPT, và – như chính anh tự giới thiệu – trở thành “giáo Tiến”. Nhiệm vụ trước mắt không phải là doanh thu hay KPI, mà là gieo tinh thần, gieo khát vọng cho thế hệ sinh viên kế tiếp. Anh được kỳ vọng giúp Khối Giáo dục FPT rẽ sang một hướng mới, nơi tư duy táo bạo gặp gỡ nền tảng học thuật để hỗ trợ hướng nghiệp và phát triển nghề nghiệp cho giới trẻ.
Anh Tiến là thầy, người kể chuyện, người đồng hành. Điểm đặc biệt nhất ở anh là cách truyền cảm hứng vừa sâu sắc vừa gần gũi. Anh không ngại chia sẻ thất bại, không giấu bài học và luôn khích lệ các bạn trẻ: đừng sợ sai, hãy học suốt đời và gìn giữ giá trị cốt lõi của bản thân.
Trên mạng xã hội và các nền tảng số, anh cũng để lại nhiều dấu ấn đậm nét: những kinh nghiệm, câu chuyện truyền cảm hứng, kỹ năng sống. Sự chân thành trong từng chia sẻ khiến cộng đồng quây quần, tìm đọc nhiều hơn. Đến năm 2024, anh được trao giải “Nhà sáng tạo nội dung số vì cộng đồng”.
“Giáo Tiến” cũng là tác giả của các cuốn sách nổi bật như Thư cho em, Từ sông Bến Hải đến Dinh Độc Lập, Ứng dụng AI vào doanh nghiệp, và 13 bài giảng của giáo Tiến về quản trị và lãnh đạo. Trong đó, Thư cho em tập hợp hơn 400 bức thư của cha mẹ anh trong thời chiến, được tái bản nhiều lần, bán khoảng 50.000 bản, được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vinh danh là một trong những cuốn sách tiêu biểu năm 2024.
Ở FPT, có những người – như anh Hoàng Nam Tiến – vừa góp phần làm nên lịch sử, vừa truyền lửa để những thế hệ sau biết cách bước tiếp.
Ba thập kỷ, bốn lĩnh vực lớn, từ phân phối, phần mềm, viễn thông đến giáo dục, dấu chân của anh in đậm khắp nơi: trong những chiến lược “đánh lớn”, những quyết định dũng cảm, những hợp đồng trăm triệu đô, và cả những buổi trò chuyện thân tình không phân biệt cấp bậc.
Sự ra đi của anh là mất mát lớn, nhưng cũng là lời nhắc nhở dịu dàng: hãy sống nhiều năng lượng hơn, quyết liệt hơn và truyền cảm hứng hơn mỗi ngày – như cách anh đã sống. Bởi di sản lớn nhất anh để lại không chỉ nằm ở những con số, mà cả một tinh thần sống có lý tưởng, làm có tầm vóc, và trao đi bằng tất cả chân tình.
